Tematyka
-
-
-
-
Przetłumaczony z języka francuskiego przez Stanisława Szymańskiego, a następnie wydany w Warszawie w1785 r. poradnik autorstwa Franciszka Kurcyusza zawiera porady dotyczące odpowiedniej diety i stylu życia, w celu zachowania dobrego zdrowia. Poradnik ten odzwierciedla ówczesny stan wiedzy medycznej. Cytowany fragment dotyczy spożywania mięsa.
Lucien Nass. Domena publiczna via Wikimedia Commons. -
Preserwatiwa przeciwko morowemu powietrzu doświadczona porusza temat zapobiegania zarazom, szczególnie morowemu powietrzu, czyli epidemiom chorób zakaźnych. Celem było dostarczenie wiedzy i wskazówek na temat rozpoznawania znaków zbliżającej się zarazy oraz praktyk zapobiegawczych, które mają chronić przed jej skutkami. Autorem był duński biskup Knut Mikaelsson (zm. 1527 r.),zaś Marcin z Klecka dokonał przekładu na język polski.
Paul Fürst, Doktor Schnabel von Rom. Domena publiczna via Wikimedia Commons. -
-
-
Pieczęć wielka koronna z 1548 r., o średnicy 74 mm. Wyobraża w środku pod koroną tarczę z orłem polskim, otoczoną wieńcem tarcz z herbami: Litwy, Rusi, Mołdawii, Kujaw, Lublina, Dobrzynia,Krzyża podwójnego [Jagiellonów], Sandomierza, Pomorza, Prus i Austryi, w ten sposób, że tarcze z Pogonią i herbem austryackim (matki Zygmunta Starego, Elżbiety Rakuszanki) są u góry na pierwszym miejscu jako rodzinne i przerywają otok z napisem gotyckim: SIGISMVNDVS •DEIGRA • REX • POLONIE • MAGNVSDVX • LITHVANIE • RVSSIE • PRUSSIEQ • DNS • ET •HERES. Tło wypełnione floresami.
ilustracja: pieczęć koronna Zygmunta Starego z 1548 r. (źródło: AGAD, Zb. dok. pergaminowych, sygn. 4666)
-
-
-
Opis Amsterdamu z 1684 r. zamieszczony w diariuszu podróży miecznika czernihowskiego Jana Michała Kossowicza, opiekuna młodych wojewodziców ruskich, synów hetmana Stanisława Jabłonowskiego i Marii Anny z Kazanowskich – Jana Stanisława i Aleksandra Jana Jabłonowskich. W latach1682–1688 Jan Michał Kossowicz pełnił funkcję guwernera odbywających podróż edukacyjną po Europie synów hetmana Stanisława Jabłonowskiego, jego wychowankowie zwiedzili w trakcie podróży ziemie czeskie, niemieckie, Niderlandy, Anglię, Hiszpanię i Włochy, ich głównym celem była Francja i Paryż, gdzie pobierali naukę w kolegium jezuitów. W trakcie kilkuletniej podróży Jan Michał Kossowicz spisywał drobiazgowy diariusz, w którym znalazły się opisy licznych odwiedzanych miast, również Amsterdamu. Podróżni dotarli do tego miasta w drodze do Francji jesienią 1684 r., opis zawiera wrażenia guwernera ze zwiedzania zamożnego handlowego miasta, jednej z siedzib Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej.
Johannes Lingelbach, Plac Dam z nowym ratuszem w budowie. Domena publiczna via Wikimedia Cammons. -
-
W latach 1661–1663 podróż edukacyjną po Europie odbyli młodzi kasztelanice krzywińscy Wojciech i Andrzej Radolińscy wraz z opiekunem księdzem Janem Nyczkowiczem. W trakcie zagranicznej wyprawy bracia odwiedzili ziemie niemieckie, Włochy, Niderlandy i Austrię, pobierali dłużej naukę we Wiedniu, Grazu, Rzymie, Paryżu i Orleanie. W tym czasie Wojciech Radoliński spisywał dziennik, w którym znalazły się opisy zwiedzanych miejscowości oraz zabytków. Wiosną 1663 r. bracia dotarli do Rzymu, na uwagę zasługuje znajdujący się na kartach ich dziennika opis bazyliki św. Piotra w Rzymie.
Viviano Codazzi, Bazylika św. Piotra w Rzymie. Domena publiczna via Wikimedia Cammons. -
-
-
Opis Canterbury z 1685 r. zamieszczony w diariuszu podróży miecznika czernihowskiego Jana Michała Kossowicza, guwernera młodych wojewodziców ruskich, synów hetmana Stanisława Jabłonowskiego i Marii Anny z Kazanowskich – Jana Stanisława (1669–1731) i Aleksandra Jana (1671–1723) Jabłonowskich. W latach 1682–1688 Jan Michał Kossowicz pełnił funkcję guwernera odbywających podróż edukacyjną po Europie synów hetmana Stanisława Jabłonowskiego, jego wychowankowie zwiedzili w trakcie podróży ziemie czeskie, niemieckie, Niderlandy, Anglię, Hiszpanię i Włochy, ich głównym celem była Francja i Paryż, gdzie pobierali naukę w kolegium jezuitów. W trakcie kilkuletniej podróży Jan Michał Kossowicz spisywał drobiazgowy diariusz, w którym znalazły się opisy licznych odwiedzanych miast. Podróżnicy latem 1685 r. opuścili na krótko ziemie francuskie i udali się na wycieczkę doAnglii, przez Dover i Canterbury dotarli do Londynu. W opisie znajdującym się na kartach dziennika znalazły się wrażenia z zwiedzanego w dniu 18 VIII 1685 r. Canterbury, przynoszą one obraz angielskiej, protestanckiej katedry i miasta postrzeganego przez katolickich podróżników z kontynentu.J. M. W. Turner, Brama kościelna w Canterbury. Domena publiczna via Wikimedia Cammons.
-
Opis opactwa i pałacu westminsterskiego w Londynie został zamieszczony w diariuszu podróży miecznika czernihowskiego Jana Michała Kossowicza pod datą 23 sierpnia 1685 r., w trakcie wycieczki z Francji do Anglii. Kossowicz w latach 1682–1688 sprawował funkcję guwernera odbywających podróż edukacyjną po Europie dwóch starszych synów hetmana Stanisława Jabłonowskiego i i Marii Anny z Kazanowskich – Jana Stanisława (1669–1731) i Aleksandra Jana (1671–1723) Jabłonowskich. Młodzi magnaci pod opieką guwernera w trakcie całego wojażu odwiedzili ziemie czeskie, niemieckie, Niderlandy, Anglię, Hiszpanię i Włochy, ich głównym celem była Francja i Paryż, gdzie pobierali naukę w kolegium jezuitów. Tego typu peregrynacja – znana jako grand tour – w XVII w. stanowiła ważny etap wykształcenia elit całej ówczesnej Europy. W trakcie kilkuletniej podróży Jan Michał Kossowicz spisywał drobiazgowy diariusz, w którym znalazły się opisy licznych odwiedzanych miast, wśród nich stolicy Anglii. Podróżnicy latem 1685 r. opuścili na krótko Paryż i udali się na wycieczkę do Anglii, przez Dover i Canterbury dotarli do Londynu. W opisie znajdującym się na kartach dziennika znalazły się wrażenia z zwiedzanego w dniu 23 sierpnia 1685 r. Londynu, przynoszą one interesujący obraz opactwa Westminster i angielskiego parlamentu.Giovanni Antonio Canal, Opactwo Westminsterskie z procesją Rycerzy Zakonu Łaźni. Domena publiczna via Wikimedia Cammons.
-
-
Najbardziej znany angielski diarysta, autor pisanych w latach 1660–1669 pamiętników, Samuel Pepys (1633–1703) jako urzędnik państwowy uczestniczył w wielu wydarzeniach politycznych oraz kulturalnych odbywających się w latach 60. XVII wieku w Londynie. Dzięki protekcji dalekiego krewnego, admirała floty królewskiej, Edwarda Montagu, hrabiego Sandwich(1625–1672) Pepys rozpoczął karierę jako sekretarz urzędu zajmującego się sprawami marynarki wojennej. W swoich pamiętnikach Samuel Pepys drobiazgowo opisał wydarzenia związane z restauracją angielskiej monarchii, wielokrotnie relacjonował wizyty na dworze Stuartów oraz spotkania z królem Anglii. Na kartach jego dziennika znalazł się szczegółowy opis koronacji Karola II Stuarta w opactwie westminsterskim w dniu 23 kwietnia 1661 roku, cenne źródło do dziejów XVII-wiecznej Anglii.John Michael Wright, Karol II w szatach koronacyjnych. Domena publiczna via Wikimedia Cammons.
-
-
W latach 1645–1652 na ziemiach Rzeczypospolitej przebywał wywodzący się z Rawenny Włoch, Giacomo Fantuzzi(1616–1679). Przybył on w 1645 r. do Warszawy, aby objąć posadę audytora nuncjusza apostolskiego w Polsce, Giovanniego de Torresa. W 1652 r. udał się w drogę powrotną do Italii, a trakcie tej podróży sporządził niezwykle interesujący diariusz podróży, na którego kartach znalazły się drobiazgowe opisy miejsc odwiedzanych na kolejnych etapach tej peregrynacji. Fantuzzi nie zdecydował się jednak na najkrótszy i najbardziej uczęszczany szlak łączący największe polskie miasta z Rzymem, wiodący przez Kraków, Wiedeń i Wenecję, kierowany ciekawością świata i chcąc nabrać nowych życiowych doświadczeń podjął podróż na długiej trasie wiodącej również przez kraje protestanckie. W czasie drogi z Warszawy do Rzymu urzędnik nuncjatury apostolskiej odwiedził Szczecin, Lubelkę, Hamburg, Bremę, Amsterdam, Rotterdam, Antwerpię, Brukselę, a następnie przez Kolonię, Frankfurt, Augsburg, Monachium udał się do Wenecji i dalej do Wiecznego Miasta. Opis Antwerpii zamieszczony w diariuszu peregrynacji Giacomo Fantuzziego stanowi interesujący przykład postrzegania świata przez podróżnych w XVII wieku.
Jan Wildens, Widok na Antwerpię. Domena publiczna via Wikimedia Cammons. -
W latach 1677–1678 r. po krajach Europy zachodniej podróżował litewski szlachcic Teodor Billewicz (1650–1724). Początkowo podróżnik towarzyszył orszakowi zmierzającemu do Rzymu polskiego posła, księcia Michała Kazimierza Radziwiłła, w styczniu 1678 r. rozstał się jednak z dworem magnata i już samodzielnie kontynuował swój wojaż. Głównym celem Billewicza był Paryż, ciekawy świata szlachcic odwiedził jednak wiele miast całej Europy, a wrażenia z podróży utrwalił również na kartach diariusza. W kwietniu 1678 r. Teodor Billewicz dotarł do Turynu, zwiedzanie miasta i wrażenia ze stolicy Księstwa Sabaudii zrelacjonował szczegółowo w swoich zapiskach.Aleksander Wicherski, Katedra pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela w Turynie. Muzeum Narodowe w Warszawie, sygn. Rys.Pol.2255 MNW.
-
-
-
Disputatio nova contra mulieres, qua probatureas homines non esse, czyli Nowa rozprawa przeciw kobietom, która dowodzi, że nie są one ludźmi ukazała się po raz pierwszy w 1595 r., bez zaznaczenia nazwiska autora i miejsca wydania. Traktat, który według osób zaangażowanych w jego wydanie miał cel merkantylno-satyryczny, rozbudził gwałtowną falę dyskusji, zyskując popularność, której sam autor zapewne się nie spodziewał.
Albrecht Dürer, Adam i Ewa. Domena publiczna via Wikimedia Cammons.
-
Jest to list Eugeniusza Sabaudzkiego, stojącego na czele wojsk Świętej Ligi, które pod koniec XVII w. odniosły szereg sukcesów w walce z Imperium Osmańskim. W liście z 27 września 1697 r. informuje on generała kawalerii Jeana Louisa de Rabutinao szykowanym ataku na Segedyn, który stanie się „bramą”, dzięki której uda mu się podbić znaczną część Półwyspu Bałkańskiego znajdującego się pod władzą Osmanów.
Jacob van Schuppen, Książę Eugeniusz Sabaudzki. Domena publiczna via Wikimedia Cammons.
-
-
-
-
-
-
Wojna polsko-szwedzka (1621-1626) była konfliktem zbrojnym między Rzecząpospolitą Obojga Narodów a Królestwem Szwecji, który miał swoje źródła w rywalizacji o dominację w regionie Bałtyku oraz kontrolę nad terytoriami Inflant. Wojnę można podzielić na dwa główne etapy: pierwszy to zmagania o Inflanty, a drugi obejmował przeciwdziałanie szwedzkim próbą zdobycia większej kontroli w rejonie Morza Bałtyckiego. W 1621 roku Szwecja, pod wodzą króla Gustawa Adolfa, rozpoczęła ofensywę w Inflantach. Po początkowych sukcesach militarno-politycznych, takich jak zdobycie Rygi, zaczęto zorganizować kontrofensywę.Willem Jacobsz Delff, Krzysztof Radziwiłł. Domena publiczna via Wikimedia Cammons.
-
-
Ordynacja żebracza dla Wrocławia z 1521 roku, której oryginalny tytuł brzmi Bettelordnung für Breslau. Von 1521, została opracowana przez członków wrocławskiej rady miejskiej. Dokument dotyczy uregulowania kwestii żebraków i ubogich mieszkających lub przebywających w mieście. Jest to jedno z pierwszych tego typu źródeł we Wrocławiu. Wskazuje ono na to, jakie kroki należało podjąć, aby w mieście panował porządek. Osobą odpowiedzialną za kontrolę nad żebrakami był, zgodnie z dokumentem, “urzędnik zajmujący się biednymi” (niem. Bettelvogt). Ponadto w źródle dostrzec można pierwsze kroki zmierzające do kategoryzacji i posegregowania żebraków oraz ubogich.Sehling Emil (Hg.), Die evangelischen Kirchenordnungen des XVI. Jahrhunderts, Bd. 3: Die Mark Brandenburg, die Markgrafenthümer Ober-Lausitz und Nieder-Lausitz, Schlesien, Leipzig 1909, s. 406.
-
Jenerała Józefa Sułkowskiego Życie i Pamiętniki - są to wspomnienia z okresu 1792-1797, w których autor opisuje i relacjonuje, m.in. wojnę polsko-rosyjską lat 1792-1793, swój udział w kampaniach włoskich lat 1796-1797, jak również swój udział w wyprawie Napoleona do Egiptu. Niżej prezentowany tekst źródłowy jest fragmentem Pamiętników, w którym autor określa motywacje Rosji do konfliktów z Rzecząpospolitą, jak również zauważa, jaką dla Europy rolę pełniła Polska.
Antoni Brodowski, Józef Sułkowski. Domena publiczna via Wikimedia Cammons.
-
-
-
Fragment dzieła Robertsona Historyja odkrycia Ameryki przez Kolumba, wynalezienia i podbicia Meksyku przez Cortesa, podbicia Peru przez Pizarra w tłumaczeniu z XVIII wieku zrobionym przez kasztelana łukowskiego J.W. Jezierskiego, przedstawiające przybycie Franciszka Pizarro do Królestwa Inków.
Felipe Huaman Puma de Ayala, Francisco Pizarro spotyka się z władcą Inków Atahualpą. Domena publiczna via Wikimedia Cammons.
-
Jeden z najstarszych polskojęzycznych opisów kameleona pochodzący z pamiętnika Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła opisującego jego pielgrzymkę do Ziemi Świętej w latach 1582-1584. Radziwiłł widział go podczas pobytu w Egipcie.
Ambroise Paré, Kameleon. Domena publiczna via Wikimedia Cammons.
-
Jeden z najstarszych polskojęzycznych opisów egipskich piramid i Sfinksa pochodzący z pamiętnika Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła opisującego jego pielgrzymkę do Ziemi Świętej w latach 1582-1584. Radziwiłł widział go podczas pobytu w Egipcie w 1583 r.
David Roberts, Sfinks zasypany piaskami pustyni. Domena publiczna via Wikimedia Cammons.
-
Fragment dzieła Williama Coxe’a, brytyjskiego historyka z przełomu XVIII i XIX wieku, o jego pobycie w Polsce, w którym opisuje okoliczności pierwszego rozbioru Polski oraz przedstawia swoją opinię o ustroju kraju.
Noël Le Mire, Pierwszy rozbiór Polski. Domena publiczna via Wikimedia Commons
-
Polowania w XVIII wieku były istotnym elementem życia arystokracji europejskiej. Stanowiły nie tylko sposób na pozyskiwanie pokarmu, ale przede wszystkim były wyrazem statusu społecznego i władzy. Polowania organizowane przez magnatów i szlachtę często przybierały formę wielkich wydarzeń towarzyskich, w których uczestniczyli nie tylko myśliwi, ale także licznie zaproszeni goście, co sprzyjało budowaniu relacji politycznych i towarzyskich. Psy myśliwskie odgrywały kluczową rolę w życiu zarówno arystokracji, jak i zwykłych myśliwych. Ich wartość wynikała nie tylko z umiejętności niezawodnego tropienia zwierzyny, ale również z roli towarzyszy, które wspierały myśliwych w polowaniach. Były również symbolem statusu społecznego, a ich hodowla i tresura wymagały znacznych nakładów czasu i pieniędzy. Wzrastało zainteresowanie kynologią, co prowadziło do standaryzacji ras i nacechowało hodowców rywalizacją o najlepsze osobniki. Dlatego też ich kradzież mogła zakończyć się sprawą sądową.Antoni Piotrowski, Wyjazd na polowanie. Domena publiczna via Wikimedia Cammons.
-
nstrukcja podróżnicza spisana została w 1645r. przez wojewodę ruskiego Jakuba Sobieskiego (1591–1646) dla synów Marka(1628–1652) i Jana (1629–1697), późniejszego króla Jana III Sobieskiego, w związku z ich podróżą edukacyjną po Europie z lat 1646–1648. Bracia wyruszyli w typowy dla epoki edukacyjny wojaż w lutym 1646 r., rozpoczęli podróż w Żółkwi i udali się przez Berlin, Lipsk i Hamburg w kierunku terytorium Republiki Zjednoczonych Prowincji Niderlandów. Głównym celem edukacji młodych Sobieskich był Paryż, gdzie przebywali ponad rok, a następnie wyruszyli na objazd ziem Francji, podróżowali również w tym czasie do Anglii i Niderlandów. Do Rzeczypospolitej powrócili w 1648 r. W epoce nowożytnej przed wyjazdem w zagraniczną podróż edukacyjną rodzice młodych magnatów spisywali instrukcje, w których notowali drobiazgowe zalecenia odnoszące się do wymogów edukacyjnych oraz życia codziennego synów. Poniższy fragment obszernej instrukcji Jakuba Sobieskiego zawiera wskazówki dotyczące nauki języków obcych przez Marka i Jana Sobieskich w czasie ich podróży i pobytu w Paryżu.
W latach 1607–1611 późniejszy wojewoda ruski i ojciec króla Jana III Sobieskiego, Jakub Sobieski, odbył podróż edukacyjną po Europie, jej głównym celem był Paryż, młody magnat odwiedził również Anglię, Niderlandy, Hiszpanię i Italię. Jakub Sobieski w czasie kilkuletniej edukacji w stolicy Francji spisywał dziennik, na kartach którego znalazł się dokładny opis codziennego życia młodego podróżnika, jego edukacji oraz zwiedzanych miast i obiektów, ale również odniesienia do wydarzeń politycznych zachodzących we Francji. Pod datą 14 maja 1610 roku Jakub Sobieski w swoim diariuszu zamieścił dokładną relację z zamachu na króla Henryka IV Burbona, którego dokonał François Ravaillac i ówczesnych zamieszek w Paryżu, podróżnik relacjonował również szczegółowo późniejszy paryski proces i egzekucję zamachowca.
W dniach od 2 do 6 września 1666 r. trwał wielki pożar Londynu. Rozpoczął się on w nocy 2 września w małej londyńskiej piekarni przy Pudding Lane, nie udało się go szybko opanować i w rezultacie wciągu kilku dni spłonęło kilkanaście tysięcy domów mieszczących się w samym centrum miasta, niemal 100 kościołów, w tym sama londyńska katedra św. Pawła, oraz wiele budynków użyteczności publicznej. Jeszcze przed wybuchem pożaru, w 1665r. i w pierwszych miesiącach 1666 r., wybuchła w Londynie zaraza (dżuma), która według różnych szacunków mogła pochłonąć nawet 100 000 ofiar; sam pożar miał przyczynić się do wygaszenia epidemii. Odbudowa miasta po pożarze bazowała na planie średniowiecznych ulic, a powstały wówczas układ centrum Londynu przetrwał niemal do XX wieku. Z odbudową miasta związany był wówczas między innymi architekt Christopher Wren (1632–1723), który kierował budową kilkudziesięciu kościołów i zaprojektował nową, istniejącą do dziś, katedrę św. Pawła. Opis wielkiego pożaru Londynu z września 1666 r. zamieszczony w dzienniku Samuela Pepysa to interesujące źródło spisane z punktu widzenia naocznego świadka wydarzeń. Samuel Pepys (1633–1703) to znany angielski diarysta, autor pisanych w latach 1660–1669 pamiętników, w wydarzeniach opisanych na kartach diariusza uczestniczył jako urzędnik państwowy, protegowany admirała floty królewskiej, Edwarda Montagu, hrabiego Sandwich (1625–1672). W swoich pamiętnikach Samuel Pepys drobiazgowo opisał przebieg wielkiego pożaru z września 1666 r., próby walki z żywiołem oraz działania podjęte już na pogorzelisku przez władze miasta, stanową one cenne źródło pozwalające poznać XVII-wieczny Londyn.
W latach 1607–1611 późniejszy wojewoda ruski i ojciec króla Jana III Sobieskiego, Jakub Sobieski (1591–1646), udał się w typową dla ówczesnej szlachty i magnaterii podróż edukacyjną po Europie. Głównym celem takiej wyprawy będącej końcowym etapem wykształcenia elit był Paryż, ale młody magnat podczas wielomiesięcznej peregrynacji po Europie odwiedził również Anglię, Niderlandy, Hiszpanię i Italię. Jakub Sobieski w trakcie całej kilkuletniej podróży drobiazgowo spisywał dziennik, a na jego kartach znalazł się dokładny opis codziennego życia magnata i jego edukacji, ale również drobiazgowe opisy zwiedzanych państw i miast. Pod dłuższej peregrynacji i pobycie w Paryżu i Madrycie pod koniec 1611 roku Jakub Sobieski dotarł na Półwysep Apeniński i do Rzymu. Podobnie jak inni podróżni tej epoki młody magnat nie ograniczał się jedynie do zwiedzania Wiecznego Miasta i tamtejszych obiektów sakralnych, lecz wiosną 1612 r. udał się na wycieczkę do leżącego u podnóża Wezuwiusza Neapolu. Opis Neapolu z 1612 roku zamieszczony na kartach diariusza podróży Jakuba Sobieskiego stanowi interesujący przykład deskrypcji Królestwa Neapolu z początku XVII wieku, a zarazem przyczynek do obrazu miasta funkcjonującego w europejskich pamiętnikach tej epoki.
Najbardziej znany angielski diarysta, autor pisanych w latach 1660–1669 pamiętników, Samuel Pepys (1633–1703) jako urzędnik państwowy uczestniczył w wielu wydarzeniach politycznych oraz kulturalnych odbywających się w latach 60. XVII wieku w Londynie. Dzięki protekcji dalekiego krewnego, admirała floty królewskiej, Edwarda Montagu, hrabiego Sandwich(1625–1672) Pepys rozpoczął karierę jako sekretarz urzędu zajmującego się sprawami marynarki wojennej. W swoich pamiętnikach Samuel Pepys drobiazgowo opisał wydarzenia związane z restauracją angielskiej monarchii, wizyty na dworze królewskim, ale również nakreślił fascynujący obraz codziennego życia w Londynie w latach 60. XVII wieku. Na kartach jego pamiętnika znalazły się zarówno wzmianki o radosnych dla Pepysa chwilach rodzinnych i towarzyskich spotkań, wzmianki o zakupach ukochanych książek czy luksusowych sprawunkach, jak i odniesienia do tragicznych dla całego społeczeństwa angielskiego wydarzeń. W diariuszu Samuela Pepysa znalazło się wiele zapisków dotyczących zarazy dziesiątkującej Londyn w połowie lat 60. XVII w. Wielka zaraza w Londynie (The Great Plague of London) miała miejsce w latach 1665–1666, była to prawdopodobnie roznoszona przez szczury dżuma, w trakcie której zmarła 1/5część populacji miasta, ok. 75 000-100 000 osób.
W latach 1645–1652 w Warszawie przebywał wywodzący się z Rawenny Włoch, Giacomo Fantuzzi (1616–1679). Przybył on w 1645r. do Warszawy, aby objąć posadę audytora nuncjusza apostolskiego w Polsce, Giovanniego de Torresa. W 1652 r. udał się w drogę powrotną do Italii, w trakcie tej podróży sporządził niezwykle interesujący diariusz podróży, na którego kartach znalazły się drobiazgowe opisy miejsc odwiedzanych na kolejnych etapach tej peregrynacji. W drodze do Rzymu będący dopiero u początku kariery urzędnik nuncjatury apostolskiej odwiedził Szczecin, Lubelkę, Hamburg, Bremę, Amsterdam, Rotterdam, Antwerpię, Brukselę, a następnie przez Kolonię, Frankfurt, Augsburg, Monachium udał się do Wenecji i dalej do Wiecznego Miasta. Zaledwie kilkanaście miesięcy po powrocie do Włoch Giacomo Fantuzzi skorzystał z bogatych doświadczeń i obserwacji zebranych w trakcie podróży po Europie, w1653 r. na prośbę hrabiego Angelo Ranuzziego spisał bardzo interesującą instrukcję zawierającą rady i przestrogi dla ówczesnych podróżnych. Przytoczony fragment tej instrukcji podróżniczej pozwala poznać realia wojaży i codziennego życia w Europie połowy XVII wieku.
