Opis źródła:
Relacja z „Gazety Warszawskiej” z 1774 r.
dotyczącej wprowadzenia w Republice Weneckiej przepisów mających zwalczać
szerzące się żebractwo. Wymieniono m.in. kary, które grożą osobom łamiącym to
prawo.
Miejsce wydania:
„Gazeta
Warszawska”, nr 86, 23 IX 1774 r., s. 1-2.
Tekst źródła
Z
Wenecyi dnia 22. Września.
Liczba żebraków znacznie się w tym mieście
pomnożyła, gdy wielu ubogich obcych nawet, nadzieią prędszego tu wspomożenia się
ułudzonych ściągnęło. Rząd tuteyszy dla ich liczby umnieyszenia, jako nie
upatrywał nigdy skuteczniejszego sposobu, nad wyrugowanie tych wszystkich,
którzy nie są tuteyszemi Rodakami; tak też i teraz dawne w podobnych
okolicznościach powydawane odnowił rozrządzenia: Mocą których tak Cudzoziemcy,
iako też nawet poddani tey Rzeczypospolitey[1],
jeśli nie są rodem z samey Wenecyi, powinni z niey ustąpić w 3. dniach; do
czego potrzebne paszporty będą im rozdawane darmo: którychby zaś po 8. dniach
znaleziono tu ieszcze, ci smagantem, więzieniem, skazaniem na galery, lub innemi
cięższemi ieszcze karami, wedle płci, lat, i wielkości przestępstwa, karani
będą. Trzymającym swoie baty do naięcia powszechnego, przywozić ich do miasta,
gospodarzom zaś do domów przyjmować onych, pod surowemi karami zabroniono. Tym
zaś ubogim, którzy są tuteysi Rodacy, przepisano, aby ani po ulicach, ani po
domach, ani tym bardziey po kościołach, zebrać i ludziom do nabożeństwa
przeszkadzać nieważyli się; lecz aby jedynie tylko przy drzwiach Kościołów od
wchodzących i wychodzących jałmużny czekali.
Słowniczek pojęć:
smagant – tu: bat, bicz
Wenecja – miasto we Włoszech, od wczesnego średniowiecza do
1797 r. samodzielna republika kupiecka
Pytania do źródła.
Pytania dla uczniów szkoły podstawowej i uczniów szkoły średniej
(poziom podstawowy)
Pytania dla uczniów szkoły średniej (poziom rozszerzony):
pytania dla poziomu podstawowego, a ponadto:
Wskazówki:
Warto
wspomnieć o statusie Wenecji jako niezależnej republice kupieckiej i
przedstawić jej kres, który nastąpił ćwierć wieku później. Nauczyciel może też
zwrócić uwagę, że wprowadzony nakaz żebrania jedynie pod kościołami to zwyczaj
wywodzący się ze średniowiecza. Źródło pozwala także na poruszenie problematyki
nierówności społecznych w dawnych czasach.
Literatura pomocnicza:
W.
Szyszkowski, Wenecja: dzieje Republiki
726-1797, Toruń 1994.
Najważniejsze cezury.:
1774 r. – we Francji Ludwik XVI objął tron, a w Rzeczypospolitej otwarto
Kanał Bydgoski
1797 r. – kres istnienie Wenecji jako samodzielnej Republiki
Plik do pobrania: Przepisy antyżebrackie w Wenecji.pdf
Imię i nazwisko osoby opracowującej rekord: Andrzej Buczyło
[1] Wenecja była republiką, stąd określenie Rzeczypospolita z łac. Reipublica.