Opis źródła:
Express Poranny - warszawskie czasopismo, wydawane codziennie w latach 1922 - 1939. Po roku 1931 coraz silniej związany był z obozem Sanacji. Niżej prezentowany tekst źródłowy jest krótką notatką pt. “Bankiet na wyspie dla gości olimpijskich”, dotyczącą przebiegu przyjęcia zorganizowanego przez Goebbelsa na zakończenie igrzysk olimpijskich w Berlinie w 1936 roku.
Miejsce i data wydania:
Warszawa 1936, R. 15, nr 228.
Miejsce przechowywania oryginału źródła:
Oryginał znajduje się w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie.
https://crispa.uw.edu.pl/object/files/609429/display/Default
Tekst źródła (fragment):
Wczoraj wieczorem, na jeziorze Wannsee, na wyspie, odbyła się jedyna w swoim rodzaju uroczystość urządzona dla gości olimpijskich przez ministra Goebbelsa, jako szefa propagandy Rzeszy, z okazji zakończenia XI-ych igrzysk olimpijskich.
Zastosowano wszelkie możliwe ułatwienia komunikacyjne. Do wyspy zbudowany został prowizoryczny most pontonowy, samą zaś wyspę oraz brzegi jeziora bogato iluminowano.
Przybywających gości witał Goebbels z małżonką. Na festyn zjawili się wszyscy ministrowie Rzeszy, korpus dyplomatyczny, członkowie międzynarodowego komitetu olimpijskiego, przedstawiciele świata sportowego, kół towarzyskich, dziennikarzy i t.d. Ogółem w przyjęciu wzięło udział ponad 2000 osób.
Pod gołem niebem odbył się bankiet urozmaicony produkcjami najlepszych sił artystycznych, muzyką, tańcami, itd.
Przyjęcie przeciągnęło się do późna w nocy.
Słowniczek pojęć:
XI Letnie Igrzyska Olimpijskie - odbyły się w dniach 1 - 16 sierpnia 1936 roku w Berlinie. Więcej: https://pl.wikipedia.org/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_1936
Joseph Goebbels - minister propagandy i oświecenia publicznego w latach 1933 - 1945, zbrodniarz wojenny, jeden z najbliższych współpracowników Adolfa Hitlera. Więcej: https://pl.wikipedia.org/wiki/Joseph_Goebbels
III Rzesza - nieoficjalna nazwa państwa niemieckiego, pod przywództwem NSDAP i Adolfa Hitlera. Więcej: https://pl.wikipedia.org/wiki/III_Rzesza
Sanacja - potoczna nazwa obozu rządzącego w II Rzeczypospolitej w latach 1926 - 1939, powstałego oraz funkcjonującego początkowo pod przywództwem Józefa Piłsudskiego. Więcej: https://pl.wikipedia.org/wiki/Sanacja
Jezioro Wannsee - jezioro Więzno; stanowi zatokę rozlewiska rzeki Haweli.
NSDAP - powszechniej znana jako partia nazistowska. W latach 1933 - 1945 sprawowała w Niemczech totalitarną władzę. Więcej: https://pl.wikipedia.org/wiki/Narodowosocjalistyczna_Niemiecka_Partia_Robotnik%C3%B3w
Pucz Monachijski - nieudana próba przeprowadzenia zamachu stanu przez A. Hitlera w Republice Weimarskiej, za co Hitler został skazany na 5 lat więzienia. Więcej: https://pl.wikipedia.org/wiki/Pucz_monachijski
Pytania do uczniów szkoły średniej:
1.Kim był szef propagandy III Rzeszy? Czym się zajmował? Co zamierzał osiągnąć poprzez organizację bankietu na zakończenie olimpiady?
2. Jakie znaczenie mają Igrzyska Olimpijskie? Co mają symbolizować? Czy w trakcie Igrzysk Olimpijskich prowadzono wojny?
3. Kiedy NSDAP doszło do władzy? W jakich okolicznościach? Kto był przywódcą partii?
4. Jakie znaczenie dla III Rzeszy miała organizacja XI Letnich Igrzysk Olimpijskich? Odpowiadając, zwróć uwagę głównie na kwestie propagandowe.
Wskazówki:
Odpowiadając na pytania należy zwrócić uwagę na to, jaką filozofię wyznawali naziści. Co było dla nich najważniejsze? Na jakich kwestiach się skupiali? Czy ich działania miały rozmach? Czy raczej usiłowali budować państwo spokojnie i pacyfistycznie? Jaki styl architektoniczny przyjęli i jaki był ich stosunek do mniejszości narodowych i etnicznych? Dokonanie takiej charakterystyki pomoże w zrozumieniu znaczenia organizowanych przez III Rzeszę Igrzysk Olimpijskich, jak również ich działań propagandowych.
Najważniejsze cezury:
1919 - utworzenie Niemieckiej Partii Robotników
1920 - zmiana nazwy partii na Narodowosocjalistyczna Partia Robotników
1921 - Adolf Hitler stanął na czele NSDAP
8-9 listopada 1923 - pucz monachijski
1933 - NSDAP zdobywa w wyborach większość parlamentarną
1936 - XI Letnie Igrzyska Olimpijskie w Berlinie
1938 - Anschluss Austrii
1 września 1939 - atak III Rzeszy na Polskę. Wybuch II wojny światowej
Literatura pomocnicza:
Kaczmarek R., Historia Polski 1914 - 1989, Warszawa 2010.
Czapiewski E., Tyszkiewicz J., Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2024.
Plik do pobrania: Przyjęcie zorganizowane przez Goebbelsa na zakończenie igrzysk olimpijskich w Berlinie w 1936 roku
Imię i nazwisko osoby opracowującej rekord: Łukasz Wołczyk