Opis źródła:
Mowa Adolfa Hitlera z 30 stycznia 1944 roku była kolejną próbą zdolności krasomówczych, manipulacji oraz próby przekonania narodów podbitych przez III Rzeszę (w tym Polaków) do opowiedzenia się po stronie hitlerowskich Niemiec i przeciwstawiania się wrogom tego kraju, ze ZSRR na czele. Hitler odwołuje się do podbojów i agresji Sowietów, wskazując ich jako główne zagrożenie dla historii i kultury europejskiej. Wylicza również błędy i zaniechania ze strony państw Zachodu, udowadniając, ze w jego mierze nie są oni godni zaufania. Jest to przykład jednego z wielu druków ulotnych, które można było znaleźć na okupowanych przez Niemców ziemiach polskich, m.in. w Warszawie.
Miejsce wydania:
https://polona.pl/preview/e6f53529-989d-4f46-9a1a-d820e600c090
Miejsce przechowywania źródła:
Oryginał znajduje się w Bibliotece Narodowej w Warszawie, w Magazynie Druków Ulotnych
Tekst źródła:
Adolf Hitler mówi…
„Czego Europa może w praktyce spodziewać się po brytyjskich obietnicach pomocy, to dowiódł najwyraźniej przykład zachowania się Anglików i Amerykanów wobec losu Polaków, Finów, krajów bałtyckich, jako też całej Europy południowo-wschodniej.
Niesumiennymi zapewnieniami gwarancyj udzielania Polsce pomocy – podjudzono swego czasu to państwo do wojny z Niemcami. Przy użyciu zakłamanego twierdzenia o konieczności ratowania innych państw przez Niemcami, narzucono im swoje paktu pomocy, a teraz wśród takich samych zakłamanych frazesów porzuca się wszystkie te kraje na łaskę losu i pozwala się im poświęcić za siebie. Anglia musi rezygnować z tych krajów dlatego, że w razie zwycięstwa bolszewizmu nie jest zdolna zapobiec tego rodzaju rozwojowi wypadków. Ale nie dosyć na tym. Przecież nie jest ona w stanie nawet przeciwstawić jakieś innej polityki swej własnej opozycji, dotkniętej zarazą bolszewicką, nie mówiąc już o tym, że nie może uzyskać w zakresie tej polityki jakiegokolwiek sukcesu.
Gdyby Niemcy nie odniosły zwycięstwa, wówczas los północnej, środkowej i południowej Europy rozstrzygnąłby się w ciągu kilku zaledwie miesięcy. Zachód zaś poszedłby jej śladem w najkrótszym okresie czasu. W dziesięć lat później kontynent najstarszej kultury straciłby swoje istotne cechy życiowe, a tak drogie nam wszystkie skarby przeszło 2500-letniego rozwoju artystycznego i materialnego obróciłyby się w niwecz. Narody, będące wyrazicielami tej kultury i przedstawiciele ich życia duchowego zginęliby zaś marnie gdzieś wśród lasów i bagien Syberii, o ile nie zostaliby zlikwidowani po prostu wystrzałem w kark. A żyd wieczny tułacz mógłby zaś następnie radować się ze zniszczenia Europy w drugim, triumfującym święcie Purimu.”
Z mowy z dnia 30.1.1944 r.
Słowniczek pojęć.:
Adolf Hitler - niemiecki polityk pochodzenia austriackiego związany z Narodowosocjalistyczną Niemiecką Partią Robotników (NSDAP), Wódz (niem. Der Führer) i kanclerz III Rzeszy. Patrz: https://pl.wikipedia.org/wiki/Adolf_Hitler
Purim - Święto Losów (Losowania) – radosne święto żydowskie, które powstało w gminach żydowskich wschodniej diaspory w połowie II wieku p.n.e. Święto upamiętnia biblijną historię wyswobodzenia Żydów z rąk Hamana, dążącego do zgładzenia ich w całej Persji. Purim jest jednym z dwóch świąt żydowskich (obok Chanuki) ustanowionych przez rabinów, a niewymienionych w Torze. Patrz: https://pl.wikipedia.org/wiki/Purim
Pytania do źródła.
Pytania dla uczniów szkoły podstawowej i uczniów szkoły średniej (poziom podstawowy):
1.We fragmencie tekstu jest mowa o losie, który spotkał Polaków, Finów, kraje bałtyckie i całą Europę Południowo-Wschodnią? Co się działo wówczas z tymi krajami? W czyjej strefie wpływów się znalazły?
2.Do jakich gwarancji udzielonych Polsce odnosi się powyższy tekst?
3.Jakich jest dwóch głównych wrogów Europy, według autora tekstu?
Pytania dla uczniów szkoły średniej (poziom rozszerzony): pytania dla poziomu podstawowego, a ponadto:
1.Do jakich wydarzeń może odnosić się fragment „zginęliby zaś marnie gdzieś wśród lasów i bagien Syberii, o ile nie zostaliby zlikwidowani po prostu wystrzałem w kark”?
2.Jak wyglądała sytuacja geopolityczna III Rzeszy w Europie w momencie wygłoszenia ww. mowy?
3.Jaki jest cel manipulowania faktami historycznymi przez autora tekstu? Co chce dzięki temu osiągnąć?
Wskazówki:
Rok 1944 był bardzo trudny dla III Rzeszy, która z każdym kolejnym miesiącem znajdowała się w coraz bardziej beznadziejnej sytuacji, pozbawiona sojuszników w Europie i atakowana niemal ze wszystkich stron. Adolf Hitler próbował temu przeciwdziałać, wydając liczne mowy (także w języku krajów podbitych), by zmobilizować jakiekolwiek siły do walki, głównie z Sowietami. Wskazywał w takich sytuacjach domniemaną słabość i zakłamanie Zachodu, na które nigdy nie można było liczyć. Jest to przykład kolejnego wystąpienia zgodnego z nazistowską propagandą, które oparte jest o znaczną manipulację faktami historycznymi.
Literatura pomocnicza:
Beevor A. Druga wojna światowa, Kraków 2022.
Bullock A., Hitler. Studium tyranii, Kraków 2024.
K. Sygulska, „Urodził się na swoje własne i całego świata nieszczęście” – biografia Adolfa Hitlera, która wpłynęła na losy ludzkości, „Ogrody Nauk i Sztuk”, Nr 6, 2016, s. 98-105 (https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-1dc2cd71-a072-4509-971f-4e04e2699e08/c/Urodzil_sie_na_swoje_wlasne_i_calego_swiata_nieszczescie___biografia_Adolfa_Hitlera__ktora_wplynela_na_losy_ludzkosci.pdf)
Polski wiek XX, tom II, pod red. K. Persaka i P. Machcewicza, Warszawa 2010 (https://open.icm.edu.pl/server/api/core/bitstreams/65f6d5b6-5a83-4611-a83e-166daf9a1ab1/content)
Najważniejsze cezury:
W styczniu 1944 roku wojska sowieckie przekroczyły już granicę polsko-sowiecką z 1939 roku. Około dwa miesiące wcześniej odbyła się konferencja Wielkiej Trójki (Churchill, Roosevelt, Stalin) w Teheranie. Trzy miesiące wcześniej włoski rząd Pietra Badoglia wypowiedział wojnę Niemcom. W lutym 1944 roku rozpoczęły się masowe naloty na Niemcy. To również rok wybuchu Powstania Warszawskiego, zdobycia Rzymu przez aliantów, czy przekroczenia przedwojennej granicy Niemiec przez wojska amerykańskie.
Plik do pobrania: Mowa Adolfa Hitlera z 30 stycznia 1944 roku
Imię i nazwisko osoby opracowującej rekord: Adrian Kopp