Opis źródła:
Przemowa Benito Mussoliniego do mieszkańców miasta Vicenza - przemowa wówczas włoskiego premiera do mieszkańców miasta Vincenza. Mussolini wizytował wiele miast i przemawiał w nich do zgromadzonych, mówiąc głównie o ideologii faszystowskiej, której był twórcą. Niżej przedstawiony tekst źródłowy jest fragmentem jednego z przemówień, w którym Mussolini zwraca uwagę na rolę religii w życiu dobrego obywatela.
Miejsce i data wydania:
Vicenza, 23 IV 1924 r.
Miejsce przechowywania oryginału źródła:
Dostępny we fragmentach w wersji cyfrowej:
https://polona.pl/item-view/6c7ee9c5-160b-4a81-80fa-83d14cd05351?page=26
Tekst źródła (fragment):
Należy szanować wszystko to, co przedstawia czynnik duchowy i podstawowy życia narodu. Jeśli przed chwilą wszedłem do kościoła i pochyliłem się przed ołtarzem, uczyniłem to nie dla oddania powierzchownego hołdu religii państwowej, lecz uczyniłem to z wewnętrznego przekonania, gdyż sądzę, że naród nie może stać się wielkim i potężnym, świadomym swych przeznaczeń, jeśli nie zbliża się do religii i nie uznaje jej za istotny czynnik swego życia prywatnego i publicznego.
Słowniczek pojęć:
Benito Mussolini - główny założyciel i przywódca ruchu faszystowskiego, premier Włoch w latach 1922 - 1943, następnie dyktator Włoskiej Republiki Socjalnej.
Więcej: https://pl.wikipedia.org/wiki/Benito_Mussolini
Vincenza - miasto w północno-wschodnich Włoszech w regionie Wenecja-Euganejska.
Faszyzm włoski - włoska, a zarazem pierwotna odmiana faszyzmu, która powstała w międzywojniu. Więcej: https://pl.wikipedia.org/wiki/Faszyzm_w%C5%82oski
Duce - inaczej Wódz; przydomek Benito Mussoliniego.
II Wojna Światowa - największy konflikt zbrojny w historii świata, wywołany m.in. ekspansywną polityką III Rzeszy oraz niezadowoleniem z postanowień traktatu wersalskiego. W Polskiej historii za datę rozpoczęcia II wojny światowej przyjmuje się atak Niemiec na Polskę we wrześniu 1939 roku.
Nacjonalizm - przekonanie, że najwyższą wartością jest naród i najwyższą formą uspołecznienia. Ze skrzywienia postaw nacjonalistycznych powstały ruchy faszystowskie oraz nazistowskie. Więcej: https://pl.wikipedia.org/wiki/Nacjonalizm
Pytania do źródła
Pytania do uczniów szkoły podstawowej:
1.Czym charakteryzował się faszyzm włoski? Jakie były jego podobieństwa do nazizmu w III Rzeszy?
2.Jak przebiegała ekspansja faszystowskich Włoch przed wybuchem II wojny światowej? Czy Włochy tamtego okresu posiadały kolonie? Jeśli tak, to gdzie?
3.Czy oprócz faszystowskich Włoch oraz nazistowskich Niemiec istniały w Europie inne totalitaryzmy? Rozwiń swoją odpowiedź.
Pytania do uczniów szkoły średniej:
1.W jaki sposób, w świetle wyżej przedstawionego tekstu źródłowego i w ramach ideologii faszystowskiej, naród może stać się wielkim i potężnym?
2.Przedstawicielem jakiej ideologii był Benito Mussolini? Czy w Europie istniały jeszcze państwa i przywódcy, o podobnych do niego poglądach?
3.Czy faszyzm, jako ideologia wyznawana przez rządzących m.in. we Włoszech, mógł być jedną z przyczyn wybuchu II wojny światowej? Uzasadnij swoją odpowiedź.
4.Czym charakteryzował się faszyzm włoski? W jaki sposób Benito Mussolini doszedł do władzy? Czy od początku sprawowania władzy był dyktatorem?
5.W jakim bloku państw znajdowały się Włochy w czasie II wojny światowej?
Wskazówki:
Odpowiadając na pytania dotyczące Włoch w dwudziestoleciu międzywojennym, należy pamiętać o tym, co zyskały po pierwszej wojnie światowej, jakie były postanowienia konferencji wersalskiej wobec nich. Ponadto, warto zwrócić uwagę na nastroje społeczne w Europie po I wojnie światowej. Jakie ideologie zaczęły dochodzić do głosu? Czy przegrani Wielkiej Wojny pogodzili się z faktem klęski, czy chcieli rewanżu? Zaczęto również szukać winnych klęski, stąd też pewne grupy narodowe i etniczne stały się kozłami ofiarnymi. To zaś, dalej, prowadziło do rozkwitu różnorakich form nacjonalizmu.
Najważniejsze cezury:
18 stycznia 1919 - Konferencja pokojowa w Wersalu
1932 - ukazanie się “Doktryny Faszyzmu” Benito Mussoliniego
28 października 1922 - przejęcie władzy przez Mussoliniego; marsz Czarnych Koszul
Literatura pomocnicza
Czapiewski E., Tyszkiewicz J., Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2024.
Plik do pobrania: Przemowa Benito Mussoliniego do mieszkańców miasta Vicenza
Imię i nazwisko osoby opracowującej rekord: Łukasz Wołczyk