Opis źródła:
Źródło pochodzi z księgi miejskiej białostockiej z lat 1744-1794, sam wpis zaś z 11 grudnia 1757 r. Do tego typu ksiąg wpisywano różne treści – sprawy sądowe, umowy pożyczek, testamenty, protokoły z posiedzeń urzędów miejskich itd. Ta rozprawa tocząca się przed sądem miejskim dotyczyła zdrady małżeńskiej.
Miejsce wydania:
Stało się to przy obecności naszego urzędu miejskiego białostockiego… Białostocka księga miejska (1744-1794), wstęp M. Kozłowska, oprac. M. Kozłowska, Ł. Baranowski przy współudziale J. Grodzkiego, Białystok 2018, s. 62.
Miejsce przechowywania oryginału źródła:
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Księgi miejskie Białystok, sygn. 1, s. 58.
Tekst źródła:
11 XII 1757
Na urzędzie miejskich magdeburskim białostockim
przypadła i agitowała się sprawa między Joachimem Słomińskim z Konstancją
Mateuszową Słomińską bratową jego, mieniąc o to, iż Joachim Słomiński będąc na
gospodarstwie swoim zastał w stodole własnej swojej Mateuszową Słomińską
bratową swoją z Maciejem Dubiejkiem, który ją u Długiej miodem upoiwszy,
wspólnej lidzę po złym uczynku zastał. Zaczym my, urząd miejski białostocki
zważywszy, iż to jest rzecz taka z obrazą Pana Boga i wstydem ludzkim i
grzechem, tym dekretem naszym decydujemy, aby Mateuszowa i Maciej do wieży byli
wzięci, a potem Maciej Dubiejko
i Mateuszowa Słomińska z obopólnie ze świecami przez całą mszę świętą w
kościele białostockim stali, a to jest przez summę i kazanie, tym dekretem
warujemy i decydujemy.
Słowniczek pojęć:
Maciej Dubiejko – mieszczanin białostocki, mąż Marianny i ojciec Agnieszki Dubiejko.
Długa – zapewne nazwa karczmy w Białymstoku.
Wieża – więzienie.
Summa – główna i uroczysta msza święta.
Pytania do źródła:
Pytania dla uczniów szkoły średniej (zakres podstawowy):
1.Kim był Mateusz Słomiński dla Joachima Słomińskiego?
2.Dlaczego Joachim Słomiński poszedł do sądu w tej sprawie?
3.Postępek Macieja i Konstancji był obrazą dla prawa boskiego czy cywilnego?
4.Jak myślisz, w jakim celu Maciej i Konstancja mieli stać ze świecami w trakcie mszy w kościele?
5.Zastanów się i uzasadnij, czy kara wymierzona Maciejowi i Konstancji była adekwatna do czynu?
Literatura pomocnicza:
Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1986
Kaczmarczyk Z., Leśnodorski B., Historia państwa i prawa Polski, t. II, Warszawa 1968
Najważniejsze cezury:
Wyrok w niniejszej sprawie o cudzołóstwo został wpisany do księgi sądowej białostockiej z lat 1744-1794, jednak sama rozprawa odbyła się przed urzędem miejskim 11 grudnia 1757 r.
Plik do pobrania: Sprawa sądowa dotycząca zdrady
Imię i nazwisko osoby opracowującej rekord: Michał Sierba